W Kanadzie nie taka znów Kanada.

Państwa członkowskie paktu praw obywatelskich i politycznych znacznie się od siebie różnią. Podczas sesji odbyła się dyskusja nad raportami przedłożonymi przez Lesotho, Chile i Kostarykę, Kanadę.

Kolejne, już czwarte raporty złożyły dwa kraje Ameryki Łacińskiej: Chile i Kostaryka. Kostaryka ma długoletnią tradycję demokracji parlamentarnej i uchodzi w swoim regionie za kraj modelowy, jeśli chodzi o przestrzeganie praw człowieka. Chile natomiast wciąż jeszcze boryka się ze spuścizną okresu dyktatury wojskowej oraz z konsekwencjami kompromisu konstytucyjnego, który umożliwił powrót do władz cywilnych.

Komitet pochwalił Kostarykę za posunięcia zmierzające do stosowania zasady równości kobiet i mężczyzn, takie jak powołanie urzędu ministra ds. problemów kobiet, odpowiednie postanowienia kodeksu pracy, sporządzenie planu działań w ramach tzw. dyskryminacji pozytywnej. Równocześnie jednak zauważył, że nierówność w wielu dziedzinach życia społecznego utrzymuje się. Pochwalono również Kostarykę za ratyfikowanie drugiego protokołu opcyjnego, zakazującego stosowania kary śmierci. Zwrócono natomiast uwagę na przejawy dyskryminacji na tle religijnym, zwłaszcza w szkolnictwie, co wiąże się ze szczególną pozycją Kościoła katolickiego w państwie. Niepokoi również nasilające się zjawisko seksualnego wykorzystywania dzieci, zwłaszcza w przemyśle turystycznym. Komitet ponownie skrytykował ograniczenia w prawie do stowarzyszeń pracowników najemnych w drobnym sektorze rolnym oraz brak należytej ochrony ludności tubylczej.

Zwraca uwagę sposób, w jaki Komitet traktuje problem aborcji. Trzeba zaznaczyć, że amerykańska konwencja praw człowieka, w odróżnieniu od paktu oraz konwencji europejskiej przewiduje w art. 4 § 1 ochronę życia "w zasadzie od momentu poczęcia". Dlatego w większości państw-stron tej konwencji obowiązuje bezwzględny zakaz aborcji wraz z sankcjami karnymi za jej stosowanie. Ponieważ pakt nie precyzuje momentu, od którego obowiązuje ochrona życia, Komitet uznaje bezwzględny zakaz przerywania ciąży za pozostający w konflikcie z innymi prawami chronionymi przez ten traktat. Jego zdaniem obowiązujący w Kostaryce absolutny zakaz aborcji wprowadza zagrożenie dla życia i zdrowia kobiet, i dlatego zarekomendował wprowadzenie wyjątków od ogólnej zasady tego zakazu. Podobną rekomendację sformułował pod adresem Chile, wraz z zaleceniem, aby uchyliło przepisy nakazujące personelowi medycznemu informować władze śledcze o badaniach, które wykazują, że pacjentka dokonała przerwania ciąży.

Roman Wieruszewski, "W Kanadzie nie taka już Kanada", 4.VI. 1999.