Kabareciarz Jimmy Morales może zostać wybrany 25.X prezydentem Gwatemali. Stanie wówczas w dogrywce z populistyczną byłą pierwszą damą Sandrą Torres. Jego wygrana w pierwszej turze (zdobył 25% głosów) zaskoczyła sprawozdawców i obserwatorów, ponieważ nie prowadził on w sondażach. Jego poparcie gwałtownie zwiększało się jednak na kilka tygodni przed wyborami, kiedy kraj wstrząśnięty został aferami korupcyjnymi w które uwikłani byli czołowi politycy jak były prezydent Otto Pérez Molina. Mimo to jego zaplecze polityczne nie ma nic wspólnego z debiutantami i od lat zakorzenione jest w historii Gwatemali. Jego partia Narodowy Front Konwergencji (FCN) założona została przez byłego wojskowego. Dlatego przeciwnicy Moralesa punktują, że mimo że Gwatemala chce odciąć się od rządów wojskowych, nagle może okazać się że wciąż jest bliska wpływom armii.

Morales występował wraz ze swoim bratem Sammym w szkołach komediowych zwanych Moralejasami. Ukończył wydział bezpieczeństwa i obrony na Uniwersytecie Mariano Gálveza w Gwatemali. Ma doktorat z obrony strategicznej na Uniwersytecie San Carlos (USAC) w Gwatemali. Podobno rozważał on kandydowanie już w 2004 roku. W 2011 z ramienia Akcji Narodowego Rozwoju (ADN) kandydował na mera miasta Mixco (na przedmieściach Gwatemali). Przegrał wówczas z synem prezydenta Otto Péreza Moliny. W 2013 roku wybrany został Sekretrzem Generalnym FCN, a wkrótce potem wysunięty jako oficjalny kandydat w wyborach prezydenckich. W kampanii promował siebie jako politycznego outsidera. Obiecuje zmienić źle funkcjonujące ustawy i przyjrzeć się źle działających urzędom. Podkreśla, że bezpieczeństwo wymaga jednej z największych reform.

Kiedy Gwatemala zakończyła trwającą 36 lat wojnę domową (1996), wpływy militarne w kraju wciąż pozostawały silne. Były generał i dyktator Efraín Ríos Montt (1981-1982), który następnie posądzony był o ludobójstwo, przez 16 lat był parlamentarzystą (1996-2012). Niedawny prezydent Otto Pérez Molina był jego podwładnym i również oskarża się go o szereg morderstw w latach 1980`s kiedy był oficerem wywiadu. Podczas prezydentury Moliny Gwatemala doczekała się jednego z najwyższych wskaźników przestępstw na świecie. Obecnie oczekuje on w areszcie na proces o korupcję.

Podług ONZ w wojnie domowej 1960-1996 zginęło 200.000 osób. Przeprowadzono 669 masakr, z czego za 626 odpowiedzialne były siły bezpieczeństwa. Partia Moralesa FCN założona została w 2007 roku przez członków Militarnego Stowarzyszenia Weteranów Gwatemali (AVEMILGUA). Stowarzyszenie składa się z byłych generałów i wielu z nich brało udział w wewnętrznych konfliktach zbrojnych. Niektórzy obawiają się, że zwycięstwo Moralesa spowoduje, że dojdzie do zahamowania demokratycznych reform oraz śledztw dotyczących politycznych morderstw i ludobójstw w czasie wojny domowej.

Obecnie były dyktator Ríos Montt oraz jego szef wywiadu José Rodríguez stają przed sądem o zamordowanie 1.771 Majów Ixil na północy kraju. Montt został już za to skazany w 2013 roku, jednak proces został anulowany ze względów technicznych i zarządzono go od nowa. Tymczasem AVEMILGUA utrzymuje, że Montt działał słusznie i prawomocnie w wojnie przeciw partyzantom w regionie Ixil i że nie doszło do żadnego ludobójstwa. Nie wiadomo jak dużo z poglądów stowarzyszenia podziela Morales. W wywiadzie z 1.VI stwierdził, że nie sądzi by dochodziło do ludobójstw, niemniej jednak jest zdania że dochodziło do przestępstw przeciw ludności.

Emerytowany wojskowy Edgar Justino Ovalle Maldonado (założyciel AVEMILGUA) we IX.2015 wybrany został do parlamentu. W czasach wojny stacjonował on w najbardziej krwawych regionach kraju. Dowodził oddziałami specjalnymi w operacjach przeciw Ixil w latach 1981-1982 (czasie gdy armia popełniała większość morderstw). Przez 3 miesiące 1983 roku był oficerem operacyjnym w Cobán, na wschód od regionu Ixil. Na tym terenie odkryto masowe groby w Chicoyou (w obrębie strefy militarnej Cobán). Ciała pomordowanych miały ślady tortur. Inny z założyciele FCN - Luis Felipe Miranda Trejo i José Luis Quilo Ayuso także działali w największych regionach militarnych kraju. Tam również odnajdowano masowe groby.

Sztab wyborczy Moralesa odcina się od związków z wojskowymi i jedynie potwierdza, że Ovalle jest jedynym z wojskową przeszłością. Morales argumentuje to w ten sposób że jest świadomy jego przeszłości ale zaznacza, że każda partia ma kogoś takiego w swoich szeregach. Oficjalnie popiera założoną w 2007 roku Międzynarodową Komisję Przeciw Bezkarności w Gwatemali (CICIG), jednak w ostatnich wywiadach napomyka, że rozważa możliwość zakończenia jej działalności w ciągu 6 lat. Argumentuje, że po 6 latach jego reform ta organizacja nie będzie już potrzebna.

Inne na ten temat