REPUBLIKA KOSTARYKI


.
.
.
KSIĘGA GOŚCI


Położenie geograficzne
Wyspy
Półwyspy
Pasma górskie
Doliny
Niziny
Trzęsienia ziemi
Tsunami
Wulkany
Ludność
Szkolnictwo
Opieka zdrowotna
Religia
Rząd
Klimat
Rzeki
Archeologia
Kultura
Język
Architektura
Ekonomia



 
INFORMACJE OGÓLNE: Kultura

Proza

Początki literatury kostarykańskiej zaznaczały się już w czasach kolonialnych. Ograniczały się jednak tylko do imitowania modeli europejskich, w szczególności hiszpańskich. W okresie 1890-1900 powstały najbardziej klasyczne utwory narodowe: Ricardo Fernandez Guardia "Hojarasca" (1894), Carlos Gagini "Chamarasca" (1898), Manuel Gonzales Zeledon "Nochebuena" (1895), Joaguin Garcia MOnge "ElMois" (1900). W tym samym okresie powstawało też wiele historycznych kronik.

Okres 1900-1920 odznacza się silnymi wpływami realizmu. Brakowało już prezentacji idyllicznego życia. Największymi ówczesnymi autorami nowel byli: Joaguin Garcia Monge "El Moto" (1900), Jenaro Cardona " La esfinge de sendero" (1914), Carlos Gagini "El arbol erfermo" (1918). Kolejne dwudziestolecie sprzyjało w literaturze ukazywaniu niesprawiedliwości społecznych oraz wysuwaniu idei rewolucyjnych. O wyzyskiwanych pracownikach plantacji pisali: Carmen Lyra "Bananos hombres" (1931) i Carlos Louis Tallas "Mamita Yundi" (1941).

W latach 1940-1960 literatura kostarykańska kładła nacisk na przeżycia wewnętrzne bohaterów. Do najbardziej cenionych autorów tego okresu należą: Yolanda Oreamuno "La ruta de suevasion" (1949), Carlos Salazar Herrera "Entos de angustasi paisajes" (1947). W latach 1970-1990 literacki prym wiedli: Rafael Angel Herra "La guerra prodigiosa" (1986) i Fernando Contreras "Unica mirando".

Kinomatografia

W 1930 roku powstał pierwszy film kostarykański "El Retorno". Występowali w nim Rodrigo Tinoco i Maria Eugenia del Barco. Kamerzystą był Walter Bolandi, a reżyserem A.F. Bertoni. Wyświetlono go po raz pierwszy w kinie Variedades w San Jose.

Portales (szopki)

Na początku grudnia, podwórza przed domami, pokoje gościnne i inne części domów przeistaczają się w religijne dekoracje. Głównym tego przejawem jest ustawianie tak zwanych portales (odpowiedników szopek). Przyozdobione są one trocinami i trawą. Konstruowane są zawsze w najbardziej widocznych częściach pokoi. Głównymi ich elementami są tzw. pasito (figurki świętych) (święta rodzina, Trzech Króli i zwierzęta). Według tradycji figurkę Jezusa powinno się dołożyć o północy 24 grudnia (dzieci uczone są, że to On przynosi prezenty podczas ich snu). Niektóre portales zajmują całe pomieszczenia, i mogą zawierać takie detale jak mostki, jeziorka i małe miasteczka. Największe w kraju portales budowane jest co roku przez Teatrem Narodowym. Wierzy się, że młode pary, które nie mają jeszcze własnego domu powinny dostać portales jako prezent, w takim wypadku wróżyć ma to rychłe dostanie mieszkania.

Telewizja

W październiku 1958 roku podjęto decyzję o stworzeniu telewizji. 9 maja 1960 roku odbyła się pierwsza transmisja telewizyjna. W 1963 poprowadzono pierwszy program na żywo. W roku 1973 wprowadzono telewizję kolorową.

Karnawał

Limon znane jest z organizacji największego w Kostaryce karnawału. Odbywa się on rokrocznie w dniach 10-15 października (między innymi w tak zwany Dzień Kultury - rocznicę odkrycia Ameryki przez Kolumba). Tradycja karnawału przywędrowała do Kostaryki z Panamy. Głównymi ulicami miasta przez kilka dni przechodzą barwne parady. Przeważają sformowane na platformach wymyślne kompozycje, grupy tancerzy, chóry, zespoły muzyczne , tłumy przebierańców. Na wolnym powietrzu, najczęściej w Parku Vargasa odbywają się koncerty i różnego rodzaju konkursy (np. na najbardziej wymyślną fryzurę). Pierwszy karnawał odbył się w 1949 roku. Z różnych przyczyn sześć razy w ciągu swojej historii był odwoływany. Ostatni raz zdarzyło się to w 1991 roku, w wyniku katastrofalnego trzęsienia ziemi w prowincji Limon.

Festiwal Sztuki

Największe kulturalne wydarzenie w kraju. Zainicjowany został w 1992 roku z przeistoczenia Kostarykańskiego Międzynarodowego Festiwalu Teatru. Na przemian przybiera ono formę międzynarodową lub narodową. Organizowane są szeroko rozumiane pokazy artystyczne połączone z elementami religijnymi oraz promocją narodowej gastronomii.

Nagroda Magon

Premio Magon imienia Manuela Gonzaleza Zeledona jest najważniejszą narodową nagrodą w dziedzinie kultury. Ustanowiono ją w 1961 roku. W Narodowym Centrum Kultury (CENAC) w San Jose znajduje się izba - galeria przedstawiająca portrety wszystkich laureatów tej nagrody.

Tańce

Punto Guanacasteco - Taniec narodowy Kostaryki. Datuje się go na przełom XIX / XX wieku, kiedy skomponowany został w więzieniu przez niejakiego Leandro Cabalceta Brau. Tańczony jest w strojach narodowych przy akompaniamencie gitary i marimby, najczęściej podczas różnego rodzaju uroczystości, świąt szkolnych oraz w prowincji Guanacaste w rocznicę jej aneksji z Nikaragui (25. VII). W mieście Santa Cruz tańczony jest podczas Fiesty Czarnego Chrystusa (15. I.).

El Punto - Typowy taniec w prowincji Guanacaste. Tańczący nie dotykają się nawzajem, ale tańczą ramię przy ramieniu, obracają się itd.

Teatry

San Jose ma około 15 niezależnych grup teatralnych, i jest to liczba większa niż w jakimkolwiek innym mieście tej wielkości na świecie (Kostaryka ma najwięcej grup teatralnych na świecie). Założona w 1949 roku "Małą Grupa Teatralna" jest najstarszą anglojęzyczną trupą teatralną w Ameryce Łacińskiej. W latach sześćdziesiątych Kostaryka była jedynym krajem Ameryki Środkowej, w którym funkcjonował teatr.

Muzyka Calypso

Muzyka Calypso sprowadzona została do prowincji Limon pod koniec XIX wieku przez imigrantów z Jamajki, którzy zachowali swoje kulturowe tradycje. Calypso jest formą muzyki tanecznej, pochodzącej z wysp na Morzu Karaibskim. Nazwa jej wywodzi się od wysepki Calypso. Bardzo charakterystyczną cechą tej muzyki jest akceptacja nie zrozumiałych w żadnym języku wymyślonych słów.

Orkiestra Symfoniczna i Chór Narodowy

Orkiestra Symfoniczna założona została w 1940 roku przez Hugo Mariani. Rocznie daje od 80 do 90 koncertów (m.in. w dwóch największych teatrach: Narodowym i Melico Salazara). Narodowy Chór powstał w 1974 roku z inicjatywy Mario Dusi. W 1973 roku powołano Młodzieżową Orkiestrę Symfoniczną (pierwszą tego rodzaju w Ameryce Łacińskiej). W jej skład wchodzi 600 uczniów i studentów w wieku od 4 do 25 lat. Przewodzi jej maestro Marvin Araya.

Banknot 5-colonowy

Wycofane z obiegu. Uważane za arcydzieło w sztuce monetarnej. Jest sprzedawany za wartość kilkudziesięciokrotnie przekraczającą jego wartość nominalną.

Kina

Rokrocznie w Kinie Różnorodności (Variedades) odbywa się Festiwal Filmów Kostarykańskich. (Wygrani otrzymują wykonane przez Renana Calvo statuetki brązowych pelikanów - symbolu pierwszego Rezerwatu Biologicznego w Kostaryce - Cabo Blanco). Pierwszy film w Kostaryce wyprodukowany został w 1930 roku przez rodzinę Jinesta Urbini. Nosił tytuł "Retorno" i opowiadał o wielkiej miłości na dużej plantacji kawy.

Kostaryka w filmach i książkach

Park Jurajski - Akcja filmu rozgrywa się na nieistniejącej wysepce u wybrzeży Kostaryki - Nublar. Dr. Alan Grant za namową Johna Hammonda kontynuuje swoje badania nad historią dinozaurów. Planują utworzyć Jurajski Park, który byłby główną atrakcją turystyczną wyspy. Zyć na niej miały wskrzeszone genetycznie dinozaury. Jednak wszystko nie poszło zgodnie z planem i Grand i Settler musieli uciekać ledwie uchodząc z życiem.

Wyspa Skarbów - Napisał ją Robert Lewis Stevenson. Zdaniem niektórych jej akcją rozgrywa się na kostarykańskiej Wyspie Kokosowej.


 
© 2004; SŁUPSK; Rafał Cezary Piechociński